نخ و نقشه چیست؟ | همه چیز درباره نخ و نقشه تابلو فرش ارسال دیدگاه
در این مقاله قصد داریم ضمن تعریف نخ و نقشه، صفر تا صد موارد مربوط به نخ و نقشه را خدمتتان توضیح دهیم. برای مطالعه بیشتر درباره هر بخش نیز میتوانید به صفحه مربوط به آن که زیر هربخش درج شده است مراجعه کنید. با ما همراه باشید تا همه چیز را درباره نخ و نقشه بررسی کنیم.
نخ و نقشه چیست ؟
نخ و نقشه تابلو فرش به مواد اولیه مورد نیاز یک بافنده برای بافت تابلو فرش یا فرش گفته میشود. این مواد اولیه عبارتند از نخ، نقشه، پود ضخیم، پود نازک و چله که در پک نخ و نقشه قرار داده می‌شوند. در ادامه به بررسی هر یک از این موارد میپردازیم. دار قالی نیز برای بافنده نیاز است که میتواند همراه نخ و نقشه سفارش داده شده و تهیه شود.
در بسته نخ و نقشه، نخ های موجود به مقدار مورد نیاز برای یک فرش بوده و نقشه کامپیوتری نیز همراه نخ ها قرار دارد. در تهیه و رنگرزی نخ و نقشه، از نخ های مرینوس و چند رنگ ابریشم استفاده میشود. ترکیب تعداد رنگ نخ مرینوس و رنگ ابریشم بر عهده رنگرز بوده و رنگرز با مهارت و تجربه خود این ترکیب را به گونه ای انتخاب می‌کند که علاوه بر زیبایی در تابلو فرش، با کل طرح نیز همخوانی داشته باشد.
نخ
به رشته های باریک و بلندی گفته میشود که از ریسندگی الیاف و در هم تنیده شدن الیاف تولید میشود. نخ در صنایع مختلفی مانند نساجی، پزشکی، بافت فرش و تابلو فرش، دوخت لباس و پارچه و… کاربرد های فراوانی دارد. نخ ها جنس های مختلفی دارند که عبارتند از نخ طبیعی با الیاف طبیعی مانند پنبه و ابریشم، نخ مصنوعی مانند اکرلیک و پلی استر و نخ مخلوط مانند پلی استر-پنبه. بسته به کاربرد نخ از انوع مختلف آن استفاده میشود.
نخ مرینوس
در بافت فرش و تابلو فرش از نخ مرینوس استفاده میشود. نخ مرینوس نوعی از نخ های طبیعی پشمی است که از پشم گوسفندی به همین نام تولید میشود. گوسفند مرینوس نوعی نژاد گوسفندی با ارزش است که نژاد آن از کشور اسپانیا سرچشمه گرفته است و با گذشت زمان به تمام نقاط جهان صادر شده است. پشم گوسفند مرینوس به عنوان بهترین و نرمترین پشم گوسفندی شناخته میشود.
این نخ به خاطر نرمی بالا، ظرافت و استحکام بالا از با ارزشترین و گران ترین نخ های کاربردی است. به دلیل خصوصیات ذکر شده، نخ مرینوس یکی از بهترین نخ های مورد استفاده در بافت فرش و تابلو فرش است. نخ مرینوس از لحاظ کاربرد به سه دسته‌ی نمره ۱۴ ، نمره ۱۷ و نمره ۲۰ تقسیم میشود. هرکدام از این نخ ها برای بافت تابلو فرش با رجشمار های مختلف استفاده میشود. تفاوت عمده آن بیشتر در ضخامت و قطر آنها بوده و تفاوت اندکی در کیفیت دارند. نخ مرینوس مورد استفاده در نخ و نقشه های شرکت آرازفرش، نخ مرینوس نمره ۱۷ تولید شده در تبریز است.
مقاله کامل درباره نخ : انواع نخ و کاربرد های آن
نقشه
نقشه در تابلو فرش به کاغذ هایی گفته میشود که تابلو فرش از روی آن بافته میشود. در این کاغذ ها، راهنمای بافت تابلو فرش به ترتیب رج و رنگ درج شده است. در واقع نقشه مشخص می‌کند که در هر رج چه رنگ هایی و در کجا بافته شود. نقشه ها به دو صورت کامپیوتری و شطرنجی هستند. امروزه در بافت تابلوفرش از نقشه های کامپیوتری استفاده میشود که بصورت عددی بوده و دارای دو پارامتر موقعیت مکانی و رنگ هر نقطه است. این مکان به وسیله عدد مشخص شده و این عدد همان مکان رنگ در چله تابلو فرش است. مثلا اگر جلوی رنگ ۲ عدد ۴۵ درج شده است، رنگ ۲ باید در گره ۴۵ بافته شود. شمارش چله ها از سمت چپ شروع میشود.
مقاله مرتبط : کسب اطلاعات بیشتر درباره نقشه تابلو فرش و راهنمای بافت با نقشه کامپیوتری
امروزه با پیشرفت هایی که در زمینه نرم افزار اتفاق افتاده، نقشه ها به نقشه خوان صوتی نیز تبدیل می‌شوند. نقشه خوان صوتی یک نرم افزار است که روی گوشی اندروید نصب شده و همان نقشه کامپیوتری و عددی را بصورت صوتی برای بافنده می‌‌خواند. شما نیز میتوانید همراه نخ و نقشه، فایل صوتی را نیز با هزینه جداگانه سفارش دهید.
پود ضخیم و نازک
پود به نخ هایی گفته میشود که پس از بافت هر رج از تابلوفرش، روی گره ها قرار گرفته و با دفه کوبیده میشود. برای تابلو فرش ۲ نوع پود استفاده میشود : پود ضخیم و پود نازک. نقش این پود ها وصل کردن تار و پود تابلو فرش به هم و استحکام بخشیدن به تابلو فرش است. این پود ها پس از اتمام هر رج (لای) بصورت افقی بین تار های زیر و رو قرار گرفته و با دفه پایین آورده شده و روی گره ها خوابانده میشود. ابتدا پود ضخیم و سپس پود نازک استفاده میشود. سپس بافت رج بعدی شروع میشود.
باید دقت کنید که پود ضخیم دارای ضخامت های مختلفی است که باید از ضخامت متناسب با رجشمار تابلو فرش استفاده شود. میتوان گفت پود ضخیم های رایج استفاده شده از ۱۰ لا تا ۴۰ لا هستند. برای هر رجشمار پود ضخیم مناسب آن رجشمار استفاده میشود. میتوان گفت پود ضخیم مناسب برای رجشمارهای مختلف به این صورت است: برای رجشمار ۴۷ الی ۵۰ : ۱۸ یا ۲۰ لا — برای رجشمار ۴۴ الی ۴۷ : ۲۴ لا — برای رجشمار ۴۰ الی ۴۴ : ۳۰ یا ۳۲ لا . نکته: با اختلاف ۲ تا ۴ لا در این رجشمارها امکان استفاده میباشد و بستگی به سلیقه بافنده دارد.
در بسته های نخ و نقشه شرکت آرازفرش، پود ضخیم ارسالی ۱۸ لا میباشد که مناسب رجشمار ۵۰ است. همچنین پود نازک نیز تفاوت زیادی در ضخامت ندارد و پود نازک مناسب برای تابلو فرش برای شما ارسال خواهد شد.
پود کشی پود ضخیم و نازک
پود کشی پود ضخیم و نازک با استفاده از سیخ پود کشی انجام میشود. عمل پود کشی باید با دقت انجام شود تا مشکلی در تابلو فرش ایجاد نشود. در مطلبی جداگانه به بررسی کامل پود ضخیم و نازک پرداخته و همچنین آموزش ویدیویی پود کشی این دو پود را ارائه کرده‌ایم.
مقاله مرتبط : اطلاعات بیشتر درباره پود ضخیم و پود نازک و آموزش ویدیویی پود کشی
دار تابلو فرش
دار تابلو فرش چهارچوبی است که چله های تابلو فرش بصورت عمودی روی آن کشیده شده (چله کشی میشود) و تابلو فرش روی آن بافته میشود.
دارها در انواع مختلفی ساخته می‌شوند. نوع دار قالی نسبت به نوع بافت و سایز فرش و تابلو فرش انتخاب میشود. امروزه اکثرا از دار عمودی استفاده میشود که از جنس فلز بوده و از نظر نوع نصب و نوع بافت در انواع مختلفی تولید می‌شوند. این دار ها عمدتا با نام های دار فارسی و دار ترکی شناخته می‌شوند. از بین انواع دار، دار ترکی یا تبریزی به دلیل راحتی استفاده، در سراسر کشور استفاده میشود. شما میتوانید همراه نخ و نقشه ، دار تابلو فرش دلخواهتان را نیز از آرازفرش سفارش دهید.
انواع دار تابلو فرش
دار ها بسته به سایز تابلو فرش و نوع چله کشی در انواع مختلفی تولید می‌شوند. انواع دار تابلو فرش عبارتند از : دار یک طرفه (عمودی و افقی) – دار چرخشی یا گردان (دو طرفه) – دار فندک دار. هر یک از این دار ها نیز میتواند بدون پایه یا پایه دار باشد. دار های پایه دار نیز در دو نوع پایه متحرک و پایه ثابت تولید می‌شوند.
اجزای تشکیل دهنده دار قالی
دار قالی از قسمت های مختلفی تشکیل شده است که هر یک از این قسمت ها نیز نام مخصوص خود را دارند. اجزای تشکیل دهنده دار عبارت است از : اسکلت اصلی دار – سر دار – زیر دار – راست رو ها – چوب هاف – کوجی
در مطلبی جداگانه به بررسی کامل دار تابلو فرش و انواع آن پرداخته و تصویر هر یک از آنها را نیز درج کرده ایم.
کسب اطلاعات بیشتر : دار تابلو فرش و انواع آن
چله تابلو فرش و چله کشی دار
چله فرش عبارت است از نخ هایی که بصورت عمودی روی دار تابلو فرش کشیده می‌شوند. نخ ها و گره های پود فرش روی این نخ های عمودی که به آن تار فرش و چله فرش گفته میشود، بافته می‌شوند. چله تابلو فرش و فرش دستباف میتواند از جنس پنبه (نخ) یا از جنس ابریشم باشد. در بسته های نخ و نقشه شرکت آرازفرش، چله پنبه بصورت رایگان همراه نخ و نقشه ارسال میشود.
چله کشی فرش و تابلو فرش
چله کشی به کشیدن نخ های چله به روی دار گفته میشود. میتوان گفت اولین مرحله بافت تابلو فرش و فرش که یکی از مراحل مهم و حساس نیز میباشد، عمل چله کشی میباشد که باید با دقت و کیفیت لازم انجام شود. وسایل مورد نیاز برای چله کشی عبارتند از : نقشه، دار و چله.
شیوه های چله کشی
چله کشی با توجه به نوع بافت و راحتی بافنده، با شیوه های مختلفی انجام میشود. از شیوه های چله کشی، چله کشی ترکی و چله کشی فارسی را میتوان نام برد. امروزه چله کشی ترکی رایج ترین روش چله کشی در میان بافندگان است. چله کشی ترکی مزایایی مانند منظم و مرتب بودن چله ها و امکان چله کشی دو طرفه را دارد.
روش های چله کشی
چله کشی به دو روش انجام میشود : چله کشی با دستگاه و چله کشی با دست. چله کشی با دستگاه در زمان سریع با هزینه کم انجام میشود و چله ها یکنواخت و منظم هستند و چله کشی با دست نیز در جاهایی که دسترسی به دستگاه چله کشی وجود ندارد انجام میشود. دقت کنید که چله کشی دستی به مهارت بالا نیاز دارد تا کشش چله ها و فاصله آنها یکنواخت و منظم باشد.
کسب اطلاعات بیشتر : همه چیز درباره چله تابلو فرش و انواع چله کشی
ابزار بافت
ابزار بافت تابلو فرش، همان طور که از نامش پیداست، لازمه و ابزار مورد نیاز برای بافت تابلو فرش میباشد. این ابزار شامل چاقو (قلاب)، سیخ پود کشی و دفه (دفتین یا شانه) میباشد. استفاده از ابزار سالم و بدون ایراد از نکات مهمی است که باید به آن دقت کنید. استفاده از ابزار معیوب میتواند مشکلاتی مانند پارگی چله ها را ایجاد کند. شما میتوانید ابزار بافت را نیز همراه نخ و نقشه سفارش دهید.
در مقاله ای جداگانه، به توضیح کامل هریک از این ابزار ها پرداخته ایم.
مقاله کامل درباره ابزار بافت : ابزار بافت تابلو فرش
رنگرزی نخ های نخ و نقشه
رنگرزی فرآیندی است که در طی آن نخ ها در محلولی که شامل مواد رنگزا و مواد شیمیایی میباشد، رنگ آمیزی میشود. در طی فرآیند رنگرزی، ماده‌ی رنگزا که عمدتا بصورت پودر شیمیایی محلول در آب جوش است، در حرارت و زمان مشخص، داخل الیاف نخ نفوذ کرده و آن را رنگ می‌کند. نخ های تابلو فرش که در بازار فروخته میشود در ابتدا به رنگ سفید هستند. به آماده کردن وزن نخ ها و رنگ کردن آن متناسب با تابلو فرش مد نظر، رنگرزی گفته میشود.
هر تابلو فرش رنگ های مخصوص به خود را دارد و برای بافت تابلو فرش فقط باید از آن رنگ ها استفاده کرد. اکثر تابلو فرش ها تعداد رنگ بین ۳۰ رنگ تا ۱۸۰ رنگ دارند. تابلو فرش های آموزشی و آیه تعداد رنگ کمتری دارند و در مقابل طرح های فرانسوی و مهمانی تعداد رنگ بیشتری دارند. وزن نخ هر رنگ نیز بسته به میزانی که استفاده میشود متفاوت است. مثلا از یک رنگ شاید ۲ گرم استفاده شود اما از رنگی دیگر شاید ۴۰۰ گرم استفاده شود.
رنگرزی یکی از مراحل مهم و حساس تولید نخ و نقشه و تابلو فرش است که اگر با دقت بالا انجام نشود، باعث ناموزون بودن رنگ های تابلو فرش و پایین آمدن کیفیت آن خواهد شد.
برای رنگرزی نخ ها، ابتدا با استفاده از نرم افزار کدبندی تابلو فرش، رنگ های تابلو فرش و وزن نخ هر رنگ استخراج میشود. جدولی که وزن رنگ ها در آن مشخص شده جدول وزن رنگ و جدولی که رنگ نخ ها مشخص شده است، جدول رنگ یا جعبه رنگ یا پالت رنگی گفته میشود.
مراحل رنگرزی
فرآیند رنگرزی طی چندین مرحله انجام میشود. مرحله اول آماده سازی نخ ها متناسب با وزن هر رنگ است. کلافها با وزن مختلف در کنار هم قرار گرفته و وزن هر رنگ را تشکیل میدهند. مرحله دوم نیز رنگرزی نخ ها است که توسط رنگرز با مهارت و تجربه بالا انجام میشود. مرحله بعدی نیز خشک کردن نخ ها پس از رنگرزی است. چون نخ ها در آب جوش رنگرزی می‌شوند، خیس بوده و پس از رنگرزی باید خشک شوند. مرحله آخر نیز گلوله و توپک کردن نخ ها و سپس شماره گذاری آنهاست. پس از این مرحله نخ ها آماده بافت بوده و به واحد بسته بندی ارسال می‌شوند تا پک نخ و نقشه بصورت کامل بسته بندی شده و برای شما ارسال شود.
مقاله کامل درباره رنگرزی و توضیح کامل آن : همه چیز درباره رنگرزی نخ های تابلو فرش
کلام آخر
در این مقاله تمامی موارد مربوط به نخ و نقشه تابلو فرش را بررسی کردیم. بررسی نخ، نقشه، پود ضخیم و نازک، چله پنبه، دار تابلو فرش، چله تابلو فرش، چله کشی، ابزار بافت تابلوفرش و رنگرزی نخ های تابلو فرش از موارد بررسی شده در این مقاله هستند. داشتن اطلاعات کافی درباره نخ و نقشه باعث میشود تا خریدی آسان و مطمئن داشته باشید.
این مقاله با دیگر موارد مربوط به نخ و نقشه تکمیل شده و بروز رسانی خواهد شد.
شما نیز هر سوالی درباره نخ و نقشه و موارد مربوط به آن داشتید، میتوانید در قسمت نظرات با ما در میان بگذارید.