همه چیز درباره چله تابلو فرش و انواع چله کشی ارسال دیدگاه
در این مقاله به توضیح همه موارد مربوط به چله فرش و تابلو فرش خواهیم پرداخت. و به سوالاتی که اغلب برای بافندگان تابلو فرش دستباف پیش می‌آید پاسخ خواهیم داد. چله کشی فرش چیست؟ چله کشی دو طرفه و چرخشی تابلو فرش چیست؟ انواع روش های چله کشی و نحوه چله کشی تابلو فرش چگونه است؟ این ها از جمله سوالاتی هستند که ممکن است برای شما نیز پیش آمده باشد.
چله فرش و تابلو فرش چیست؟
چله فرش عبارت است از نخ هایی که بصورت عمودی روی دار تابلو فرش کشیده میشوند. نخ ها و گره های پود فرش روی این نخ های عمودی که به آن تار فرش و چله فرش نیز گفته میشود، بافته میشود. چله تابلو فرش و فرش دستباف میتواند از جنس پنبه (نخ) یا از جنس ابریشم باشد. معمولا در بسته های نخ و نقشه، چله پنبه نیز به همراه سایر موارد ارسال میشود.
چله کشی فرش و تابلو فرش
چله کشی به کشیدن نخ های چله به روی دار گفته میشود. میتوان گفت اولین مرحله بافت تابلو فرش و فرش که یکی از مراحل مهم و حساس نیز میباشد، عمل چله کشی میباشد که باید با دقت و کیفیت لازم انجام شود. چله کشی روش ها و انواع مختلفی دارد که در این مقاله به آنها خواهیم پرداخت.
وسایل مورد نیاز چله کشی
وسایلی که برای چله کشی فرش نیاز است عبارتند از :
نقشه : برای مشاهده سایز فرش و تابلو فرش و چله کشی متناسب با آن. سایز تابلو فرش های کامپیوتری در پایین سمت راست نقشه نوشته میشود. این سایز بصورت دو عدد است مثلا 500*700 که عدد سمت چپ نشانه تعداد گره و عدد سمت راست نمایانگر تعداد رج تابلو فرش میباشد.
دار : داری متناسب با سایز فرش و تابلو فرشی که بافته خواهد شد. دار مناسب باید حداقل 10 سانتیمتر از عرض و 20 سانتی متر از ارتفاع از خود فرش بزرگتر باشد. در دار چرخشی و دو طرفه، سایز جمع دو طرف دار باید 30 سانتی متر بلند از خود فرش باشد. عرض دار اگر بزرگتر باشد مشکلی ندارد اما ارتفاع دار زیادتر باشد چله بیشتری مصرف خواهد شد که این امر در چله ابریشم منجر به هزینه بالاتر خواهد شد.
چله : نخ چله برای چله کشی که میتواند از جنس پنبه یا ابریشم باشد.
– برای کسب اطلاعات بیشتر درباره انتخاب جنس چله تابلو فرش مقاله زیر را بخوانید :
تابلو فرش خود را چله ابریشم ببافیم یا چله پنبه ؟ | تفاوت تابلو فرش چله ابریشم و چله پنبه
شیوه های چله کشی
چله کشی ترکی
چله کشی ترکی رایج ترین روش چله کشی در میان بافندگان است. برای بافت فرش و تابلوفرش به روش ترکی، باید چله کشی نیز به روش ترکی انجام شود. در این روش، چله کشی مستقیما بر روی دار انجام میشود و برای چله کشی به دو نفر نیاز است که چله کشی با کیفیت و دقت بالا انجام شود.
مزایای چله کشی ترکی
– منظم و مرتب بودن چله ها
– امکان چله کشی دو طرفه
– پایین کشی آسان فرش و تسلط بیشتر بافنده
معایب چله کشی ترکی
– عدم امکان مشاهده کامل پشت فرش در دار چرخشی
– امکان کج شدن فرش یا آسیب دیدن چله ها در صورت عدم تسلط بر پایین کشی
– نبود کوجی و گره زدن پود ضخیم به کناره فرش که در صورت شل یا سفت بستن آن باعث کج شدن کناره فرش میشود
مطلب پیشنهادی : آموزش رد کردن پود ضخیم تابلو فرش
چله کشی فارسی
بر خلاف روش ترکی، در روش چله کشی فارسی، ابتدا چله روی زمین آماده شده و سپس روی دار قالی انتقال داده میشود. این روش بیشتر در مناطقی که فرش ها بصورت فارسی بافت تهیه میشوند کاربرد دارد.
مزایای چله کشی فارسی
– کج نبودن فرش و تابلو فرش بدلیل وجود کوجی
– امکان بافت قالی با طول زیاد
– امکان گلیم بافی به صورت کرباس
معایب چله کشی فارسی
– تسلط پایین بافنده بر روی فرش
– سختی پایین کشی فرش
– احتمال بوجود آمدن پارگی فرش در اثر دوخت زدن هنگام پایین کشی
انواع روش های چله کشی
چله کشی با دستگاه
با پیشرفت صنعت و تکنولوژی، دستگاه های مختلفی برای راحت کردن کار انسان بوجود آمده اند. دستگاه چله کشی نیز یکی از این دستگاه هاست که کار چله کشی را بسیار آسان کرده است.
در این روش چله کشی به صورت تمام اتوماتیک با دستگاه انجام میشود. و تنها کاری که باید انجام شود تنظیم تعداد گره و رجشمار فرش برای چله کشی توسط دستگاه است.
این روش مزایای بسیار زیادی دارد. از جمله یکدست بودن کشش چله ها، تراکم یکنواخت چله ها، رنگ شدن اتوماتیک چله ها بدون خطا (هر 10 تا و 50 تا) و هزینه بسیار کمتر. اما مشکل اینجاست که دستگاه چله کشی در همه شهرها وجود ندارد.
چله کشی با دست
چله کشی دستی روشی است که در آن چله کشی با دست توسط افراد ماهر که مهارت لازم را دارند انجام میشوند. در این روش معمولا به دو نفر نیاز است که چله کشی با کیفیت و دقت بالا انجام شود. این نوع چله کشی قدیمی ترین نوع چله کشی فرش و تابلو فرش است که از دیرباز از آن استفاده میشود. نکته مهمی که باید در نظر داشته باشید، مهارت فرد چله کش است که شل یا سفت بودن چله ها را بدرستی تنظیم کرده و تراکم چله ها را بصورت یکنواخت در سرتاسر چله کشی رعایت کند.
چله کشی با دست معایبی دارد که از جمله آن میتوان به زمانبر بودن آن، عدم تراکم و کشش یکنواخت چله ها، هزینه بیشتر و امکان خطای انسانی در رنگ کردن چله های 10 و 50 تایی برای نقشه های کامپیوتری اشاره کرد. در مقابل، چله کش ماهر را در هر شهری میتوان پیدا کرد اما دستگاه چله کش در همه شهرها پیدا نمی‌شود.
نکات چله کشی
سالم بودن دار قالی : پیش از چله کشی از سالم بودن دار اطمینان حاصل کنید. مطمئن شوید که سر دار و زیر دار موازی هستند و راست رو ها (ستون های عمودی دار) نیز عمود بوده و کج نیستند.
متناسب بودن سایز دار قالی : مطمئن شوید که سایز دار متناسب با فرش شما بوده و کوچک و بزرگ نباشد. زیاد بودن بیش از حد ارتفاع دار، باعث مصرف زیاد و هدررفت چله خواهد شد.
چله کشی معکوس یا چرخشی : اگر طرحی انتخاب کنید که عرض آن از عرض دار شما بیشتر باشد و ارتفاع دار شما پاسخگوی عرض آن باشد، میتوانید نقشه را بصورت چرخشی (معکوس) سفارش دهید تا با چرخش 90 درجه ای، جای طول و عرض طرح باهم عوض شود تا دار شما پاسخگوی بافت آن طرح باشد.
انتخاب نخ چله مناسب : در بخش ابتدایی این مقاله درباره انتخاب جنس چله صحبت کردیم. مطلب دیگری که باید دقت کنید، میزان ضخامت چله است که باید متناسب با رجشمار و میزان درشتی نخ ها انتخاب شود. مثلا برای رجشمار 50 ، نخ چله پنبه 9 لا و نخ چله ابریشم نمره 39 استفاده میشود. برای رجشمار کمتر باید ضخامت چله نیز بیشتر شود. چله پنبه ارسالی در بسته نخ و نقشه های شرکت آرازفرش نیز از نوع 9 لا میباشد.
یکنواخت بودن کشش تار ها : یکی از نکات دیگری که برای چله کشی باید رعایت شود، یکنواخت و یکدست بودن میزان کشش تارها در تمامی عرض دار میباشد. بهترین راهکار برای رسیدن به این موضوع انجام دادن عملیات چله کشی در یک زمان و بدون وقفه میباشد.
متقارن بودن چله : عملیات چله کشی باید متقارن بوده و در وسط دار باشد. در غیر این صورت باعث میشود که چله به یک سمت سنگینی کرده و به یک سمت منحرف شود. این امر باعث کج شدن دار شما و در نهایت کج شدن فرش شما خواهد شد.
پایین کشی فرش و تابلو فرش : پایین کشیدن فرش زمانی انجام میشود که ارتفاع فرش بافته شده به حدی برسد که ادامه بافت برای بافنده سخت باشد. پایین کشیدن فرش را معمولا چله کش انجام می‌دهد و اگر مهارت کافی برای این کار ندارید بهتر است این کار را به یک متخصص واگذار کنید. عمل پایین کشی فقط در دارهای چرخشی و دوطرفه امکان پذیر است و دارهای تک رو این امکان را ندارند.
چله کشی دو طرفه و چرخشی : برای چله کشی دو طرفه و چرخشی باید دار شما نیز چرخشی و دو طرفه باشد. در این روش با تخته ای بالای دار میان چله ها فاصله می‌اندازند و هم در پشت و هم در جلوی دار چله کشی انجام میشود. در این صورت امکان پایین کشی فراهم خواهد شد.
تعیین رجشمار هنگام چله کشی : فاصله ی بین تارها معمولا به اندازه قطر نخ چله خواهد بود. میتوانید قبل از چله کشی هر 7 سانتیمتر یا هر 3.5 سانتیمتر با ماژیک علامت بزنید و تعداد چله ای که باید کشیده شود را مشخص کنید. سپس طبق آن علامت ها چله کشی را پیش ببرید. مثلا برای رجشمار 50 هر 7 سانتیمتر باید 50 تار و هر 3.5 سانتیمتر باید 25 تار چله کشی شود.
چله کشی برای بافت گلیم : دقت کنید اگر قصد بافت گلیم را دارید بهتر است عمل چله کشی را با کشش زیاد انجام ندهید. کشش چله ها برای بافت گلیم باید متوسط باشد.
آموزش چله کشی دار فرش و تابلو فرش
در مطلبی جداگانه به آموزش چله کشی نیز خواهیم پرداخت.
کلام آخر
در این مقاله اطلاعات کاملی از چله فرش و تابلو فرش و انواع روش های چله کشی را برای شما آوردیم. همچنین معایب و مزایای انواع چله کشی و روش های آن را گفتیم. امیدواریم با خواندن کامل این مطلب، همه اطلاعات لازم را بدست آورده باشید و نکاتی که گفته شد را در خرید چله و چله کشی مد نظر قرار بدهید. بازهم اگر سوالی در این باره داشتید، میتوانید آنرا در قسمت نظرات بپرسید.